KOTOWICE
MALOWNICZO POŁOŻONA WIEŚ W GMINIE SIECHNICE Z CIEKAWYM WĄTKIEM HISTORYCZNYM I SKARBEM
Kotowice (niem. Kottwitz) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Siechnice. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wrocławskiego.
Nazwa
Niemiecki geograf oraz językoznawca Heinrich Adamy wywodził nazwę bezpośrednio od polskiego określenia kota – „von kot, kotka = Katze”. W swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako pierwotną nazwę wymienia ją w staropolskiej formie „Kotowicz” podając jej znaczenie „Katzendorf” – „Wieś kotów”. Niemcy zgermanizowali nazwę miejscowości na Kottwitz w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie. W 1936 r. niemiecka administracja nazistowska zmieniła nazwę wsi na Jungfernsee. W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Cothowiczi.
Wieża widokowa
W Kotowicach znajduje się stalowa wieża widokowa (dokładnie w przysiółku Utrata nad brzegiem Odry), która ma 40 m wysokości (w 2014 r. miała być podwyższona o 17 metrów, czego nie zrealizowano). Pozwala ona na obserwację większości terenów Natura 2000 „Grądy gmin Siechnice i Czernica”, panoramę aglomeracji wrocławskiej i dużej części Dolnego Śląska – masywu Ślęży, Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich oraz Sudetów.
Zabytki
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisany jest kościół parafialny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, z 1923 r.
Przyroda
Na wschód od wsi znajdują się duże kompleksy lasów grądowych, w których stwierdzono skrajnie rzadki gatunek storczyka, kruszczyka ostrego (Epipactis leptochila subsp. neglectica) oraz bardzo liczną populację kruszczyka szerokolistnego (Epipactis helleborine), którego liczebność szacuje się na kilka tysięcy osobników, ulokowanych w kilku subpopulacjach.
Skarb kotowicki
6 grudnia 1972 r., w piasku pochodzącym z obecnie nieczynnej żwirowni znajdującej się na południowy wschód od wsi, znaleziono gliniane naczynie z kolekcją wczesnośredniowiecznych, co najmniej 1090 monet i 300 ozdób srebrnych datowanych na okres po 983 roku.
(źródło: Wikipedia)
TO LUDZIE TWORZĄ I ZACHOWUJĄ HISTORIĘ – CZAS MIJA, PAMIĘĆ POZOSTAJE
W Bibliotece Publicznej w Kotowicach proces gromadzenia materiałów i fotografii z historii miejscowości rozpoczął się w 2014 roku. Początkowo były to rozmowy z czytelnikami, następnie z coraz większą grupą mieszkańców. Zaowocowało to pierwszymi spisanymi wspomnieniami. Bardzo istotne w tym procesie okazały się kontakty z osobami, które nie mieszkają już w Kotowicach. Okazało się, że posiadają one często więcej materiałów niż osoby obecnie zamieszkujące miejscowość. Wiele osób z przyjemnością wybrało się w tę podróż w czasie.
Niestety powódź z 1997 r. zniszczyła wiele materiałów i fotografii. Udało się jednak zgromadzić dość obszerny zbiór. To m.in. historia parafii, szkoły, ale też wiele prywatnych wątków.
BEZCENNY DOBROWOLNY WKŁAD
Zatrzymywanie chwil, spisywanie dziejów, gromadzenie dokumentacji papierowej i fotograficznej, to piękny proces i zapraszamy do współudziału każdego, kto zechce podzielić się swoim kawałkiem historii Kotowic.
Materiały – zdjęcia, dokumenty, wycinki z gazet, opowieści spisane i te przekazywane ustnie, a także każdą inną dowolną formę – można przekazywać do pani Ewy Solińskiej w Bibliotece Publicznej w Kotowicach.
Zbiory będą gromadzone w bibliotece, będą również sukcesywnie zdigitalizowane i zamieszczane w archiwum online na:
SKARB KOTOWICKI
Fotografie Skarbu stanowią własność Muzeum Miejskiego Wrocławia.
Skarb to znalezisko archeologiczne, kolekcja wczesnośredniowiecznych, co najmniej 1090 monet i 300 ozdób srebrnych.
Odzyskana część znalezisk, zachowanych najczęściej w stanie uszkodzonym lub fragmentarycznym, znajduje się w zbiorach Muzeum Archeologicznego oraz Gabinetu Numizmatyczno–Sfragistycznego Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu.
Skarb monet i ozdób srebrnych, został odkryty 6 grudnia 1972 w Komorowicach, w piasku pochodzącym z obecnie już nieczynnej żwirowni znajdującej się na południowy–wschód od wsi Kotowice. Odkrycia dokonali robotnicy Doświadczalnych Zakładów Zootechnicznych w Siechnicach,podczas budowy owczarni. Dostrzegli oni wówczas rozbite naczynie gliniane z zawartością w postaci srebrnych ozdób i monet. O odkryciu powiadomiono kierownika Gabinetu Numizmatycznego Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Zabezpieczono jednak jedynie niewielką część skarbu i niestety nie powiadomiono wojewódzkiego konserwatora zabytków. Dopiero prywatni kolekcjonerzy z Krakowa zwrócili uwagę na to znalezisko Muzeum Narodowemu w Krakowie, które w połowie marca 1973 poinformowało konserwatora zabytków archeologicznych na ówczesne województwo wrocławskie. Wtedy podjęto akcję poszukiwawczą, w wyniku której odzyskano około 300 monet i ozdób znajdujących się w posiadaniu 60 osób prywatnych, doprowadzono również do rozbiórki owczarni, wykuwając około 720 monet oraz ozdób całych i połamanych, odzyskując ostatecznie około 75% pierwotnej zawartości skarbu.
Cały depozyt datowany jest na 983 r.- 995/1010 r. Obok zwartego zespołu monet datowanego na lata 983-85 r. wystąpiły egzemplarze młodsze, jak na przykład denary saskie księcia Bernarda I ( 995-1010 r. ) i Bernarda II (1010-1025 r.) czy fenigi Ottona i Adelajdy które były bite po 985 r, być może koło 995 r.
Najładniejszą ozdobą kobiecych głów były srebrne zausznice, różniące się formą i rodzajem dekoracji. Sądząc po detalach konstrukcji, część z nich była noszona w uszach jako kolczyki. Formowano je z drutów wygiętych w pierścień o średnicy 2,5–3 cm, którego jeden prosto ucięty koniec zatykano w oczko zwinięte na drugim końcu rozklepanego w taśmę drutu. Dolna partia kabłąków była dekorowana w różnoraki sposób, w zależności od upodobań i specyfiki regionalnej.
Klamry do kolii o kształcie wydłużonego owalu o końcach zwiniętych w uszka. Środek klamry jest zaznaczony wypukłym żeberkiem wyprofilowanym w blaszce. Powierzchnie są zdobione ornamentem rytym lub wybijanym stempelkiem. Podwójne uszka na końcach niektórych klamer sugerują, że były do nich przytwierdzone dwa sznury paciorków.
Kaptorgi: Srebrne ozdoby w formie prostokątnych niewielkich pojemników/ kapsuł, obecnie silnie spłaszczonych. Mogły one stanowić element kolii lub odrębne zawieszki. Kaptorgi służyły do przechowywania amuletów, pachnideł a późniejszym okresie także relikwii. Jedna z kaptorg posiada plastyczne zdobienie w postaci czterech figurek zwierzęcych wykonanych z cienkiej blaszki zwiniętej w formę zwierzęcego korpusu, ozdobionych taśmą filigranową, obecnie uszkodzoną. Same figurki są silnie spłaszczone i uszkodzone. Kaptorgi z analogicznym ornamentem pochodzą ze skarbu z Piasków- Dramina gm. Wolin. (zbiory Muzeum Narodowego w Szczecinie)
Paciorki wykonane z uformowanych półkoliście srebrnych blaszek, zdobione techniką granulacji, polegającej na układaniu motywów ornamentacyjnych z maleńkich granulek przytwierdzanych do podłoża. Paciorki metalowe noszono zestawione w kolie samodzielnie lub w połączeniu z paciorkami wykonanymi z innych surowców: szkła, bursztynu czy też kamieni półszlachetnych.
Fragment srebrnej ozdoby w kształcie ludzkiej twarzy. Jest to jeden z najbardziej oryginalnych i tajemniczych elementów skarbu, gdyż nie ma on analogii wśród ozdób srebrnych z innych skarbów siekańcowych rozsianych po całym terytorium naszego kraju. Możliwe, że analogii należałoby szukać w celtycko-germańskim kręgu kulturowym, lub nieco bardziej egzotycznym blisko, a nawet dalekowschodnim.
Cegła oraz fragmenty zaprawy pochodzące z owczarni w Komorowicach. Widoczne są tkwiące w nich jeszcze elementy ozdób i monet.
Skarb kotowicki składa się z co najmniej 300 srebrnych ozdób i ponad 1090 srebrnych monet, najczęściej uszkodzonych i zachowanych w niewielkich fragmentach.
Monety wchodzące w skład skarbu to:
- 204 arabskie dirhemy
- 2 fragmenty miliarensów bizantyjskich
- 69 półbrakteatów z Hedeby
- 39 monet czeskich typu bawarskiego, typu I i II i starsze odmiany typu III
- 894 różnych monet zachodnioeuropejskich w tym denary i półbrakteaty (167 całych i 719 fragmentów)
- monety bawarskie – króla Arnulfa, książąt bawarskich Henryka I, Henryka II, Ottona I i Henryka III
- monety zachodnioszwabskie ze Strasburga i Breisach
- monety wschodnioszwabskie z Augsburga – biskupa Ulryka i księcia Henryka III
- denary nadreńskie – cesarza Ottona I
- denary lotaryńskie z Metzu
- denary frankońskie z Moguncji, Spiry i Wormacji
- denary krzyżowe typu I i II
- denary z Pawii
Ozdoby srebrne wykonane najczęściej techniką filigranu to:
- ozdoby gotowe – najlepiej zachowane zausznice, paciorki i klamerki oraz naszyjniki, kaptorgi, kolczyki
- elementy ozdób – blaszki, ułamki taśmy, druciki
- półsurowiec do wyrobu ozdób oraz sztabki srebrne.
Cały depozyt jest datowany na okres po 983 roku.
Źródło opisów: Muzeum Miejskie Wrocławia
oraz Wikipedia
Działania zrealizowane w ramach projektu grantowego “Konwersja Cyfrowa Domów Kultury” dofinansowanego z Funduszy Europejskich, którego operatorem jest Narodowe Centrum Kultury.
